Je ziet dagelijks honderden beelden voorbijkomen op social media, in nieuwsbrieven en op websites. Het is dan ook verleidelijk om zelf ook een inspirerend moodboard of pakkende post te maken met beelden die je online tegenkomt. Maar mag je die zomaar gebruiken? En hoe zit het precies met auteursrechten?
In dit artikel leggen we je graag uit hoe het zit. Niet te ingewikkeld, maar wel helder en praktisch.
Wat zijn auteursrechten?
Zodra iemand een origineel creatief werk maakt, denk aan een foto, illustratie, ontwerp of tekst, heeft diegene daar automatisch auteursrechten op. Dit betekent dat niemand anders dat werk zonder toestemming mag kopiëren, aanpassen of publiceren.
Auteursrecht is er dus om makers te beschermen. Of het werk nu op Instagram, Pinterest of Google te vinden is: dat maakt geen verschil. De rechten blijven bij de maker.
Beeld gevonden op Pinterest of Instagram?
Veel mensen gebruiken beelden van Pinterest of Instagram als inspiratie voor moodboards, presentaties of social media posts. Maar hier schuilt ook een risico. Het is vaak niet duidelijk wie de oorspronkelijke maker is, en je hebt meestal geen toestemming om het beeld opnieuw te publiceren.
Ook als je er netjes bij zet wie de maker is, of als je het “alleen voor inspiratie” gebruikt, ben je eigenlijk nog steeds in overtreding. Dat klinkt misschien streng, maar het komt erop neer dat je andermans werk deelt zonder toestemming, en dat mag simpelweg niet.
Wat mag dan wél?
Gelukkig zijn er genoeg manieren om veilig én creatief met beeld om te gaan. Hieronder een aantal opties:
- Gebruik rechtenvrije beeldbanken
Er zijn veel platforms waar je beelden gratis mag gebruiken, ook commercieel. Denk aan:
1. Unsplash.com
2. Pexels.com
3. Pixabay.com
De meeste beelden zijn royalty free en mogen zelfs gebruikt worden voor marketingdoeleinden. Controleer voor de zekerheid altijd even de licentie. - Vraag toestemming aan de maker
Wil je een specifieke afbeelding gebruiken van bijvoorbeeld Instagram of Behance? Stuur de maker een berichtje. Vaak vinden ze het prima als je hun werk deelt, zeker met naamsvermelding. - Maak het zelf
Heb je een duidelijk idee in je hoofd? Maak het dan zelf, of werk samen met een fotograaf of designer. Zo weet je zeker dat je geen regels overtreedt, én je hebt iets origineels in handen. - Gebruik content met een Creative Commons-licentie
Er zijn makers die hun werk beschikbaar stellen onder een Creative Commons-licentie. Je mag deze beelden gebruiken, zolang je je aan de voorwaarden houdt (bijvoorbeeld naamsvermelding).
Een goede plek om te zoeken is bijvoorbeeld Openverse, een zoekmachine voor vrij te gebruiken media.
Hoe zit het met moodboards?
Moodboards zijn een populair hulpmiddel voor brainstorms, pitches en branding. Maar zodra je een moodboard met andermans beeldmateriaal online zet, bijvoorbeeld op Instagram of je website, is het een publicatie. En dat betekent: toestemming nodig.
Gebruik je een moodboard alleen intern, bijvoorbeeld als inspiratie voor een ontwerp of campagne? Dan is de kans op problemen klein. Maar wil je het publiekelijk delen, zorg dan dat je alleen rechtenvrije of eigen beelden gebruikt.
Tot slot
Auteursrecht is misschien niet het meest spannende onderwerp, maar wel belangrijk als je professioneel met content werkt. Door respectvol met beeldmateriaal om te gaan, laat je zien dat je waarde hecht aan creativiteit, zowel die van jezelf als die van anderen.